Báo cáo thường niên và những điều nên hoàn thiện

BÁO CÁO THƯỜNG NIÊN VÀ

NHỮNG ĐIỀU NÊN HOÀN THIỆN

Trần Xuân Nam - Maastricht MBA

v Những điều có thể làm tốt hơn trong các Báo cáo thường niên (BCTN)

Việc trình bày tốt BCTN là một công cụ hữu hiệu để giúp NĐT hiểu hơn về DN. Khi nhiều NĐT biết và đánh giá cao DN, có nghĩa là cổ phiếu của DN được đánh giá cao, do vậy nó có thể ảnh hưởng tốt đến giá cổ phiếu. Sau đây là một số điểm mà người viết cho rằng, BCTN của các DN Việt Nam có thể làm tốt hơn.

- Giới thiệu chiến lược của DN. Nhiều BCTN có phần trình bày về tầm nhìn, sứ mệnh, giá trị cốt lõi của DN, nhưng một số DN không có phần trình bày về chiến lược phát triển hoặc trình bày khá sơ sài. Điều này có thể làm cho NĐT chưa thực sự yên tâm về khả năng phát triển dài hạn của DN.

- Nên trình bày các rủi ro chính mà DN có thể phải đối mặt trong năm tới (tức năm hiện tại của ngày phát hành BCTN), cũng như giải pháp để ngăn ngừa. Điều này giúp NĐT tin tưởng hơn những dự báo kết quả và tình hình tài chính DN.

- Các số liệu tài chính quan trọng nên trình bày số liệu tài chính quan trọng của 5 năm, nhưng số liệu EPS lại không được điều chỉnh hồi tố khi có các sự kiện như chia cổ tức bằng cổ phiếu. Bởi vậy, việc so sánh EPS qua các năm là không mấy ý nghĩa, thậm chí là làm sai lệch nghiêm trọng.

- Điều chỉnh EPS hồi tố. Nếu số cổ phiếu phổ thông hay cổ phiếu phổ thông tiềm năng đang lưu hành tăng như là kết quả của việc phát hành cổ phiếu thưởng trả cổ tức bằng cổ phiếu, thì việc tính EPS cơ bản và pha loãng cho tất cả các kỳ cần phải được điều chỉnh tương ứng.

- Khi DN có các khoản trái phiếu chuyển đổi, chứng quyền và lựa chọn quyền mua cổ phiếu hay các công cụ tài chính mà nó có thể chuyển đổi thành cổ phiếu phổ thông, thì cần trình bày cả chỉ tiêu EPS pha loãng (Diluted EPS) để NĐT ước tính EPS trong những năm tới.

- Trình bày lương và thu nhập của chủ tịch HĐQT và tổng giám đốc. Nhiều DN không đưa chỉ tiêu này vào BCTN hoặc chỉ đưa số liệu tổng cho cả một nhóm, ví dụ HĐQT, ban kiểm soát và ban tổng giám đốc. Có DN đưa ra con số phần trăm lương, thu nhập, thù lao trên tổng lợi nhuận của DN, nhưng nó gần như không có ý nghĩa đối với NĐT. Nếu một DN trả lương cao cho tổng giám đốc, chủ tịch HĐQT mà DN vẫn có kết quả kinh doanh tốt, thì đó là một DN tốt. Tuy nhiên, nếu DN trả lương cho từng cá nhân lãnh đạo thấp mà DN vẫn có kết quả kinh doanh tốt, thì điều đó có thể làm cho NĐT cảm thấy bất an, bởi tính bền vững của các nhà quản trị này. Liệu họ có chuyển sang DN khác có mức thu nhập tốt hơn?

v Trình bày các báo cáo tài chính

- Trình bày báo cáo tài chính cho số liệu của 3 năm gần nhất. Như vậy, NĐT sẽ có số liệu lịch sử dài hơn để đánh giá về DN, mà không cần tìn hiểu thêm báo cáo của các năm trước đó.

- Các hoạt động không tiếp tục. Các hoạt động không tiếp tục liên quan đến việc đóng cửa hoặc bán một bộ phận của DN. Nếu một công ty cắt bỏ một bộ phận kinh doanh nào đó, nó cần phải được báo cáo riêng biệt, nhưng kết quả kinh doanh của các bộ phận vẫn tiếp tục và các bộ phận không tiếp tục đều phải được thể hiện trên báo cáo kết quả kinh doanh hay trong thuyết minh báo cáo tài chính. Để báo cáo kết quả kinh doanh có tính so sánh tốt, thì lãi lỗ của các bộ phận không tiếp tục cần được chỉ ra riêng biệt cho tất cả các năm trong quá khứ mà bộ phận này hoạt động. Nếu không, tình hình tài chính hiện tại của công ty mà nó không bao gồm các bộ phận đã cắt bỏ sẽ không thể so sánh được với tình hình tài chính (các số liệu) quá khứ. EPS là một sự tổng hợp quan trọng, nó cần được báo cáo riêng biệt cho các hoạt động không tiếp tục.

- Báo cáo bộ phận. Nhiều DN làm báo cáo bộ phận rất sơ sài, trong khi nó cần thiết cho việc đánh giá rủi ro và lợi ích kinh tế của DN có nhiều ngành hàng khác nhau, có cơ sở ở nước ngoài hoặc có phạm vi hoạt động trên nhiều khu vực địa lý khác nhau. Báo cáo bộ phận nhằm hỗ trợ người sử dụng báo cáo tài chính hiểu rõ về tình hình hoạt động các năm trước của DN, đánh giá đúng về những rủi ro và lợi ích kinh tế của DN, đưa ra những đánh giá hợp lý hơn về DN.

- Báo cáo kết quả theo quý và cả năm. Hoạt động của DN thường có tính thời vụ (nhất là trong các lĩnh vực như bánh kẹo, đồ gỗ, thời trang...), để NĐT có cái nhìn đẩy đủ hơn về DN, BCTN nên trình bày báo cáo kết quả rút gọn theo từng quý và cho 2 năm.

- Dòng tiền thuần từ hoạt động kinh doanh. Một DN có tình hình tài chính, kết quả kinh doanh bình thường thì dòng tiền thuần từ hoạt động kinh doanh là một số dương và nó thường ở mức lãi ròng sau thuế cộng với các khoản chi phí khấu hao và chi phí không phải chi tiền trong kỳ. Tuy nhiên, các khoản phải trả thương mại có thể bao gồm cả các khoản phải trả khác cho mua sắm tài sản dài hạn hay tài sản tài chính, nên dòng tiền thuần từ hoạt động kinh doanh có thể bị lẫn lộn với dòng tiền từ hoạt động đầu tư hay tài chính.

- EPS cơ bản. Chế độ kế toán của Việt Nam đưa ra cánh tính EPS chưa hợp lý. Đó là lãi dùng để tính EPS bao gồm cả các khoản quỹ khen thưởng phúc lợi không thuộc cổ đông. Nhiều công ty trích quỹ khen thưởng phúc lợi từ 5 - 15% lợi nhuận sau thuế, do vậy EPS của các công ty này bị sai lệch tương ứng./.

Theo ĐTCK

Posted in: KiemtoanDL,Kiểm toán,tinkiemtoan