Thuế thu nhập doanh nghiệp đối với báo chí: Bất cập do... nhầm đối tượng

Sau hơn 1 năm thực hiện Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) đối với báo chí, không chỉ các đơn vị hoạt động trong lĩnh vực này thấy bất cập, mà ngay cả cơ quan quản lý cũng thấy những điểm chưa hợp lý. Vậy những vấn đề này cần giải quyết như thế nào?

Như doanh nghiệp, nhưng lại không bằng doanh nghiệp

Từ 1.1.2009, Luật Thuế TNDN có hiệu lực và áp dụng thống nhất, trong đó cơ quan báo chí cũng là đối tượng của luật thuế này. Đây là vấn đề mấu chốt, khi mà các cơ quan báo chí với nhiều đặc thù lại... bị đánh đồng như những DN hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Vì đánh giá nhầm đối tượng ngay từ đầu, nên luật này đã áp dụng nhiều quy định không phù hợp. Thậm chí trong quá trình thực hiện, nhiều lúc cơ quan báo chí lại còn bị đối xử... không bằng DN.

Nếu nhìn nhận suốt thời gian qua thì thấy rằng: Nếu gặp khó khăn, DN có khi còn được ưu đãi về vay vốn, về ưu đãi thuế như miễn, giảm, gia hạn nộp thuế... Thế nhưng với báo chí - loại hình với nhiều đặc thù, trong đó có cả đặc thù về công cụ tư tưởng, văn hoá, tuyên truyền, giáo dục... thì lại không có ưu đãi gì.

Chưa hết, quy định cứng nhắc về cơ chế lương và nhuận bút đối với báo chí cũng có vấn đề. Cụ thể, mặc dù đánh đồng cơ quan báo chí như DN, song cơ chế tiền lương khi xác định thuế TNDN lại chỉ được chấp nhận hệ số lương một lần vào chi phí hợp lý của hoạt động dịch vụ. Phần chênh lệch thực tế trả cao hơn phải lấy từ thu nhập sau thuế.

Quy định này rất bất hợp lý bởi nếu chỉ “nuôi” cán bộ, phóng viên bằng lương cơ bản thì đội ngũ này không sống nổi. Hay như với cơ chế nhuận bút, cơ quan báo chí cũng bị trói buộc bởi sự khống chế cực thấp chỉ từ 1% - 10% doanh thu.

Nhiều lãnh đạo tuyên giáo, Hội Nhà báo VN, đại diện các cơ quan báo chí đã từng ra những tuyên bố: “Hoạt động báo chí là hoạt động đặc thù, thực hiện nhiệm vụ tuyên truyền của Đảng, Nhà nước. Do đó, mức thuế áp dụng đối với hoạt động báo chí, xuất bản theo kiểu đánh đồng như các loại hình kinh doanh khác là không phù hợp”.

Sửa đổi như thế nào cho phù hợp?

Đã rất nhiều lần, đại diện cơ quan tuyên giáo, Hội Nhà báo VN và các cơ quan báo chí kiến nghị, song cho đến nay những bất cập trên chưa được sửa đổi. Còn nhớ cuối năm 2009, Văn phòng Chính phủ đã có văn bản số 357/TB-VPCP thông báo ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân, giao Bộ Tài chính “nghiên cứu, trình Thủ tướng Chính phủ nội dung hướng dẫn thực hiện Luật Thuế TNDN đối với hoạt động báo chí, phù hợp với tính đặc thù của báo chí và đảm bảo chính sách ưu tiên, hỗ trợ hoạt động báo chí theo đúng quy định của pháp luật”.

Qua nghiên cứu, ông Nguyễn Văn Phụng - Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thuế - cho rằng, đúng là đang có những điểm chưa hợp lý. Vì thế đã đến lúc Bộ Tài chính có thể trình Thủ tướng cho phép cơ quan báo chí được hạch toán tiền lương (bao gồm cả thu nhập tăng thêm) vào chi phí hợp lý theo con số thực chi theo quy định của hợp đồng lao động như cơ chế DN, vì cơ quan báo chí cũng nộp thuế TNDN. Đối với cơ quan báo chí vì nhiệm vụ chính trị mà không thể làm thêm dịch vụ, có thể đề xuất với Chính phủ, Quốc hội áp dụng cơ chế hỗ trợ tài chính đặc thù.

Về vấn đề nhuận bút, đại diện Bộ Tài chính cho rằng, quỹ nhuận bút gắn liền với tiền lương, thu nhập của cán bộ, phóng viên. Vì thế cần có quy định thông thoáng hơn đối với cơ quan báo chí có nguồn thu hoặc tự chủ tài chính cả về tỉ lệ phần trăm trích quỹ/doanh thu. Để làm được điều này, cần đề xuất Chính phủ sửa đổi, thay thế những quy định không còn phù hợp. Hướng xử lý vấn đề này là coi nhuận bút báo chí như là chi phí dịch vụ mua ngoài. Khi đó cơ quan báo chí được tính toàn bộ nhuận bút vào chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế theo con số thực chi; kể cả trường hợp có thể chi trả cao hơn, trên cơ sở có hoá đơn, chứng từ hợp pháp.

Bên cạnh hai vấn đề lớn trên, ông Phụng cũng cho rằng cần nghiên cứu tính chất đặc thù báo chí để có chính sách phù hợp. Ví dụ, với nguồn thu từ quảng cáo, sau khi nộp đủ thuế giá trị gia tăng, bù đắp chi phí quảng cáo, còn lại sẽ được sử dụng một phần bù đắp chi phí hoạt động báo chí (nếu nguồn thu phát hành, xuất bản không đủ bù số chi).

Sau đó, số còn lại mới đưa vào thu nhập tính thuế, nếu không còn thì không phải nộp thuế. Về khống chế chi phí báo biếu, tặng, đây là chi phí có thể xếp tương tự như dịch vụ tư vấn và có thể được xem như một khoản chi cần thiết cho đầu tư tương lai.

Bên cạnh đó, báo biếu tác giả, báo tặng cho cơ quan, đơn vị thực hiện quảng cáo cũng được coi là chi phí trực tiếp liên quan đến việc tạo ra thu nhập trong kỳ. Việc bỏ mức khống chế là cần thiết, nhưng đòi hỏi phải sửa đổi luật. Vì thế trước mắt cần đề xuất Thủ tướng cho phép cơ quan báo chí không phải tính vào khoản mục bị khống chế tối đa 10% đối với báo biếu, tặng.

Với những phân tích trên đây, hy vọng trong thời gian tới, chính sách thuế này sẽ được sửa đổi phù hợp; qua đó tạo điều kiện cho nền báo chí cách mạng Việt Nam phát huy vai trò, vị trí, thực hiện những nhiệm vụ chính trị, tư tưởng, văn hoá như Đảng và Nhà nước giao phó.

• “Báo chí ở nước CHXHCN Việt Nam là phương tiện thông tin đại chúng thiết yếu đối với đời sống xã hội; là cơ quan ngôn luận của các tổ chức của Đảng, cơ quan Nhà nước, tổ chức xã hội; là diễn đàn của nhân dân”. Luật Báo chí năm 1989 và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Báo chí năm 1999. • Đến cuối năm 2009, cả nước có trên 700 cơ quan báo chí. Sản phẩm của báo chí là sản phẩm tư tưởng - văn hoá không thể tính bằng tiền một cách cụ thể. Là ngành đặc thù thì báo chí phải được áp dụng chính sách tài chính đặc thù. Báo chí hiện nay không thể là DN kinh doanh thuần tuý. (Tô Phán – Phó Tổng Biên tập Báo Lao Động)

Theo Phạm Anh – Minh Đồng/LĐ

Posted in: Thuế,Thuế TNDN,tinthue